تغییرات کیفی و عملکرد ارقام کلزا (Brassica napus L.) به تنش خشکی آخر فصل در شرایط کشت تاخیری

ارقام جدید زمستانه کلزا (شش لاین آماده معرفی امید بخش و رقم بومی احمدی به­عنوان شاهد) برای واکنش به تنش خشکی آخر فصل در شرایط کشت تاخیری در دو سطح شامل تاریخ کاشت معمول (20 مهر) و تاریخ کاشت تأخیری (5 آبان) و دو سطح آبیاری شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین­دهی به بعد، به­صورت آزمایش فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1394-1393 و 1395-1394 در موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج مورد بررسی قرار گرفتند. تاریخ کاشت و آبیاری به­عنوان عامل اصلی و ارقام به­عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. رقم L72 در هر دو تاریخ کاشت مقدار پالمتیک اسید بیشتری داشت. بیشترین مقدار اولئیک اسید و لینولئیک اسید به­ترتیب معادل 2/66 و 34/18 درصد در تاریخ کاشت 20 مهر ماه و آبیاری نرمال به­دست آمدند. بیشترین مقدار اروسیک اسید در رقم HW3 معادل 27/0 درصد و بیشترین مقدار لینولنیک اسید معادل 95/6 درصد در تاریخ کاشت 20 مهر از رقم L72 حاصل شد در حالی­که کمترین مقدار لینولنیک اسید از تیمار تاریخ کاشت 5 آبان در رقم HW3 به­دست آمد. در تیمار قطع آبیاری، گلوکوزینولات دانه 14 درصد بیشتر از آبیاری معمول بود. بیشترین عملکرد دانه به مقدار 2/4231 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 20 مهر از رقم L72 و کمترین آن در تاریخ کاشت 5 آبان از رقم HW3 حاصل شد. در تاریخ کاشت 20 مهر، بیشترین درصد و عملکرد روغن دانه به­ترتیب معادل 54/46 درصد و 6/2576 کیلوگرم در هکتار از رقم L72 و کمترین مقدار این صفات در تاریخ کاشت 5 آبان از رقم HW3 تولید شدند. به­طورکلی، نتایج نشان داد که در شرایط تنش خشکی آخر فصل رقم L72 در هر دو تاریخ کاشت بیشترین عملکرد دانه و روغن را به­عنوان دو صفت مهم در این گیاه زراعی به خود اختصاص داد.